ใกล้กับทางเข้าอาคารซึ่งมีขนาดภายในยาว 21 เมตร กว้าง 4 เมตร นักโบราณคดีได้ค้นพบเหยือกดินเผาจำนวนกว่า 145 ชิ้น และมีจำนวนมากที่ถูกฝังโดยหันคอเหยือกไปทางทางเข้าอาคาร
อาคารนี้ถูกบันทึกในรายงานครั้งแรกเมื่อปี 1904 โดยทีมสำรวจที่ทำงานที่เมือง Abydos ในช่วงปี 1901 – 1903 ทีมสำรวจชุดนี้ไม่ได้ขุดอาคารหลังนี้และไม่ทราบว่ามีอะไรอยู่ข้างใน พวกเขาลงมาถึงหลังคาโค้งของอาคารแล้วยกเลิกการขุดไป
ในตอนแรกการค้นพบครั้งนี้สร้างความงุนงงสงสัยแก่นักโบราณคดีมาก พวกเขาไม่รู้ว่าใครเป็นคนวาดภาพและวาดเพื่ออะไร และอาคารนี้ใช้ทำอะไร “เรารู้สึกมืดแปดด้าน” Josef Wegner หัวหน้าทีมที่ขุดพบกล่าว “เราคาดว่ามันเป็นสุสาน” แต่จากเบาะแสที่พวกเขาค้นพบบ่งชี้ว่ามันถูกสร้างขึ้นมาเพื่อฝังเรือไม้ขนาดใหญ่ซึ่งถูกใช้ในพิธีศพฟาโรห์ตามประเพณีดั้งเดิมของราชวงศ์อียิปต์
ตอนเป็นนักศึกษา Wegner ได้ร่วมอยู่ในทีมขุดที่เมือง Abydos ซึ่งค้นพบเรือไม้ 14 ลำ บางลำยาว 23 เมตร มีอายุราว 5,000 ปี (รูปด้านล่าง) ทั้งหมดอยู่ในโครงสร้างอิฐที่ทำจากโคลนเรียงรายอยู่ด้านนอกสุสานของฟาโรห์ราชวงศ์ที่ 1
และแล้ว Wegner ก็พบหลักฐานสำคัญ เมื่อทีมงานขุดร่องเพื่อหาระดับพื้นอาคารที่มีภาพเรือ พวกเขาพบว่าพื้นมีลักษณะโค้งเป็นรูปเปลใช้วางตัวเรือได้อย่างเหมาะเจาะ พวกเขายังพบเศษไม้อีกสองสามชิ้นที่ผุพังและถูกทำลายโดยแมลง
Wegner เชื่อว่ามันเป็นเศษซากที่เหลืออยู่ของเรือที่ถูกลักลอบขโมยเอาแผ่นไม้ไป เนื่องจากเรือลำนี้เป็นของราชวงศ์จึงอาจจะมีไม้ซีดาร์ราคาแพงที่นำเข้ามาจากเลบานอน มันเป็นของโจรที่มีค่ามาก โดยเฉพาะในประเทศที่ขาดแคลนไม้
ฟาโรห์ Senwosret III มีหลุมฝังศพที่เป็นพีระมิดตามประเพณีนิยม สร้างอยู่ใกล้กับสุสานหลวง ไม่ไกลจากพีระมิดเลื่องชื่อของราชวงศ์ที่ 12 ที่เมืองกิซา แต่ดูเหมือนว่าพระองค์จะไม่ได้ถูกฝังไว้ที่นั่น
พระองค์ยังมีหลุมฝังศพ สุสาน และอาคารที่เกี่ยวกับพิธีฝังศพที่เมือง Abydos ซึ่งเป็นตำแหน่งหลุมฝังศพตามตำนานของ Osiris เทพเจ้าแห่งชีวิตหลังความตาย และเป็นที่จาริกแสวงบุญมาอย่างยาวนาน
“Senwosret III เป็นผู้ที่สนใจในลัทธิ Osiris ผู้ซึ่งมีเรือรบในสุสานที่เมือง Abydos” Wegner กล่าว และขณะที่ Senwosret III กำลังสร้างที่พักพิงแห่งสุดท้ายในชีวิต พระองค์ได้สั่งให้เจ้าหน้าที่ทำการปรับปรุงสุสานของ Osiris ด้วย
จากหลักฐานและร่องรอยหลายอย่างทำให้ Wegner และทีมงานเชื่อว่า Senwosret III ถูกฝังอยู่ที่เมือง Abydos พวกเขาเชื่อว่าพระองค์เสียชีวิตที่อื่น และศพของพระองค์ถูกนำมายังเมือง Abydos ทางแม่น้ำไนล์ มีขบวนเรือยิ่งใหญ่ติดตามเรือหลวงที่บรรทุกศพของผู้ปกครองแผ่นดินที่เพิ่งจากไป
ส่วนหนึ่งของพิธีฝังศพจะมีการลากเรือในขบวนลำหนึ่งผ่านผืนทรายไปที่ห้องใต้ดินที่สร้างจากอิฐโคลน จากนั้นผู้เข้าร่วมพิธีจำนวนมากจะทำการวาดภาพเรืออย่างเร็วลงบนผนังห้อง เพื่อเป็นอนุสรณ์แด่ฟาโรห์ผู้จากไป
การเตรียมการสำหรับการมรณกรรมของฟาโรห์ Senwosret III เป็นลางบอกเหตุของการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในพิธีการฝังศพ แม้ว่าฟาโรห์จะยังคงสร้างพีระมิดต่อไปจนถึงราว 1,500 ปีก่อนคริสต์ศักราช แต่แนวคิดเรื่องการซ่อนหลุมฝังศพเริ่มมีอิทธิพลมากขึ้น จนถึงยุคอาณาจักรใหม่เหล่าฟาโรห์จึงซ่อนหลุมฝังศพไว้ในหุบเขากษัตริย์ และประเพณีการฝังเรือในพิธีฝังศพจึงหายสาบสูญไปในที่สุด
ที่หลุมฝังศพของฟาโรห์ตุตันคาเมนซึ่งเป็นการค้นพบที่โด่งดังที่สุดนั้น ได้พบแบบจำลองเรืออันวิจิตรงดงามซึ่งทำหน้าที่แบบเดียวกับเรือจริงของฟาโรห์ Senwosret III พวกมันถูกฝังไปด้วยกันเพื่อฟาโรห์จะได้ใช้งานในปรโลก การเตรียมพร้อมสำหรับชีวิตชั่วนิรันดร์เหล่านั้นยืนหยัดมาได้ถึง 30 ราชวงศ์ รวมเวลาเกือบ 3,000 ปี แม้ว่าจะมีรายละเอียดเปลี่ยนแปลงไปบ้างตามกาลเวลา
ข้อมูลและภาพจาก nationalgeographic, livescience